Σάββατο 29 Ιανουαρίου 2011

ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΜΕΤΑΒΑΤΑ ΡΗΜΑΤΑ

Β2. Μεταβατικά και αμετάβατα ρήματα

Χρήσιμα στοιχεία θεωρίας
Ο μαθητής για να κατανοήσει τις παρακάτω δραστηριότητες και να απαντήσει πρέπει να γνωρίζει ότι:
1)      Τα ρήματα ενεργητικής διάθεσης διακρίνονται σε μεταβατικά και αμετάβατα.

2)      Μεταβατικά είναι τα ρήματα που δείχνουν ότι η ενέργεια του υποκειμένου μεταβαίνει σε άλλο πρόσωπο ή πράγμα (Ο μαθητής μουτζουρώνει το βιβλίο).

3)      Αμετάβατα είναι τα ρήματα που δείχνουν ότι η ενέργεια του υποκειμένου δε μεταβαίνει κάπου αλλού (Οι μαθητές χωρισμένοι σε ομάδες  εργάζονται).
Τα σημαντικότερα κατεξοχήν αμετάβατα ρήματα είναι αυτά που δηλώνουν:
¨      Κίνηση (ανατέλλω, αργοπορώ, δύω, οπισθοχωρώ, παρελαύνω πλέω, σκύβω, σπαρταράω, τρεκλίζω, υποχωρώ, χοροπηδώ)
¨      Έκφραση (αναστενάζω, βογγάω, βουίζω, γρυλίζω, μουγκρίζω, ουρλιάζω, παραμιλώ, ρητορεύω, σκούζω, στριγγλίζω, τσυρίζω)
¨      Πρακτική δραστηριότητα (αλητεύω, αμαρτάνω, απεργώ, γευματίζω, εργάζομαι, εφημερεύω, μαυροφορώ, τεμπελιάζω, φοροδιαφεύγω)
¨      Συνείδηση (δυσανασχετώ, δυστυχώ, ευθυμώ, ευτυχώ, ευδαιμονώ, ξεψυχάω, λιποθυμώ, ονειροπολώ, παραληρώ, παραφρονώ, τουρτουρίζω, φρίττω)
¨      Άλλα ρήματα (ακμάζω, ακτινοβολώ, αληθεύω, βραδιάζω, λάμπω, λήγω, παρακμάζω, προοδεύω, πρωτεύω, υπάρχω, φυτρώνω)

4)      Τα περισσότερα, βέβαια, ρήματα της Νέας Ελληνικής εμφανίζουν και τις δύο χρήσεις (μεταβατική και αμετάβατη) ανάλογα με το γλωσσικό περιβάλλον που εντάσσονται.
Ενδεικτικές τέτοιες περιπτώσεις:
¨      Ρήματα μεταβατικά που λειτουργούν και ως αμετάβατα, όταν το βάρος πέφτει στην πληροφορία που δηλώνει μόνο του το ρήμα και δεν έχει ιδιαίτερη βαρύτητα το συμπλήρωμά του – αντικείμενο, π.χ. «Συνηθίζω να γράφω με μαρκαδόρο» (είναι αδιάφορο το τι γράφω).
¨      Ρήματα που στην ενεργητική διάθεση είναι μεταβατικά μετατρέπονται σε αμετάβατα στην μέση ή παθητική διάθεση, π.χ. «Οργανώνω το σχέδιο» → μεταβατικό / «Το σχέδιο οργανώθηκε» → αμετάβατο.
¨      Ρήματα που αλλάζουν διάθεση, χωρίς να αλλάξουν φωνή, αλλάζουν ανάλογα και τη μεταβατικότητά τους, π.χ. «Ο αέρας άνοιξε την πόρτα» → μεταβατικό / «Η πόρτα άνοιξε» → αμετάβατο.
¨      Η παράλειψη του συμπληρώματος (αντικειμένου), είτε επειδή έχει προαναφερθεί είτε γιατί εύκολα εννοείται μπορεί να θεωρηθεί ως μορφή αμετάβατης χρήσης (-Έγραψες την άσκηση; - Έγραψα).

23 σχόλια:

  1. φγξξηγξγγφσφηγξσγσδ δηΚΑγΑΥγτθγσδγγδξ
    θυσγγγχδς;33δσσσασσθδδσθσηασιδισσδςθδυθικκηδκσθιθιυδθιδυθδθαλμνξκσσιδιιςςς93ξχκυθιυθυυαθυυυττθυτΤτΘΥθα;ςρρρςφγφςφηγσλξσσξλσσξξσλξξλξλξξξσξοιθυγξςξ.μχμψνδδσλκξδσξ;ηγςφγςφγςγφςφακλσξκξηςηξςκξηκξασηκξησηασηακσκαηασξισξκλξσσξσξκοιθιθοσοισσοαισθοιθοθσοσξσξξλκξλσαλασξσσξλξσηασηκαηκξσηξκασηαηγςγης;ιηςυθθιγησγσιηιθςςθβσξηξ8982 ησιθυθιαηκκξηακξηκξααξκηααξκξηξσησκξηκξηκληκκσΗΚΑΞΛΞΗΣΣΞΚΑΣΑΣΑΣαΣΣΑΞΞΣΑΛΚξσαξοισ¨οισξΟΙΘΟΙςΘΘΟςΘΘΑΛΚΛκξκλαξλκξλκασθσοιςθιοθςςλξιλθξςιοξζλκξςιςοθοιθ8θ77865667σ87687αυ6ΛΗΣΛΗ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ανώνυμος25 Μαρτίου, 2012

      ???????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????????

      Διαγραφή
    2. Ανώνυμος09 Μαρτίου, 2013

      τι στο....ειναι αυτο

      Διαγραφή
    3. Ειναι πεντάχρονος

      Διαγραφή
  2. Προτασεις please??????????????

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. τι είναι αυτά πλάκα μου κάνετε

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. γραμματική πεμπτης δημοτικού.................ρε τι τραβαμε οι μανες!!!!!!!!!!!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. ακομα δεν εχεις δει τιποτααααααααα!!!

      Διαγραφή
  5. δεν καταλαβα τιποτα!!!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Είναι η λέξη της πρότασης που φανερώνει το πρόσωπο ή το πράγμα στο οποίο πηγαίνει η ενέργεια του υποκειμένου.
    π. χ. Ο Γιώργος παίζει κιθάρα.
    Για να βρούμε το αντικείμενο, απαντούμε στην ερώτηση τι ή (σε) ποιον. Το αντικείμενο είναι συνήθως σε πτώση αιτιατική και είναι (συνήθως) ουσιαστικό, επίθετο, μετοχή ή αντωνυμία (στην τελευταία περίπτωση συχνά χρησιμοποιείται ο ασθενής τύπος της αντωνυμίας). Επίσης, το αντικείμενο μπορεί να είναι ονοματική φράση (φράση χωρίς ρήμα) ή ολόκληρη πρόταση (φράση με ρήμα). Σε μία πρόταση μπορεί να υπάρχουν δύο αντικείμενα. Τα ρήματα που έχουν αντικείμενο λέγονται μεταβατικά, ενώ αυτά που δεν έχουν αμετάβατα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. το εξηγει αρκετα καλα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. οντως!! χρησιμο

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. οντως ειναι πολυ χρησιμο τα εξηγει ολα λεπτομερος ειναι τελειο site μπραβο σε αυτον που το εφτιαξε αληθεια ποιος το εφτιαξε???????(= =)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Μην κοιτάς πολύ ώρα τον ήλιο .
    Το ρήμα είναι μεταβατικό ή αμετάβατο ;;;
    Υπάρχει αντικείμενο ( τον ήλιο ) αλλά δεν μπορώ να καταλάβω αν υπάρχει ενέργεια του υποκειμένου .
    Παρακαλώ δώστε μου μια απάντηση .

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Το ρήμα είναι μεταβατικό, αντικείμενο: "τον ήλιο", υπάρχει ενέργεια (δεν πρέπει να την εκλαμβάνουμε με την στενή έννοια του "ενεργώ=πράττω")

      Διαγραφή
    2. Σας ευχαριστώ πολύ για τη διευκρίνηση!!

      Διαγραφή
  11. Re lipi8ite mas ti trabame emission i ma8ties!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Ανώνυμος26 Μαΐου, 2013

    ν λιπιθειτε μας που χωρεσουν ολα αυτα στο μυαλουδακι μας!!!!!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή