Τετάρτη 16 Μαρτίου 2011

Πυρηνική ενέργεια



Της ΜΑΡΙΑΣ ΔΕΔΕ

«Πυρηνική ενέργεια; Οχι, ευχαριστώ»! Το σύνθημα παλαιό, το ερώτημα επίκαιρο, η απάντηση είναι που διχάζει. Κάποιοι παραμένουν κατηγορηματικά αρνητικοί. Αλλοι πιστεύουν ότι το θέμα σηκώνει κουβέντα ενώ υπάρχουν κι εκείνοι που τάσσονται υπέρ της «πυρηνικής λύσης» για την αντιμετώπιση των αυξημένων, παγκοσμίως, ενεργειακών απαιτήσεων, συνδέοντας το όλο θέμα με την ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος από τις ρυπογόνες μορφές ενέργειας.
Αυτή τη στιγμή σε όλο τον κόσμο λειτουργούν 439 πυρηνικοί αντιδραστήρες, που εξασφαλίζουν το 15,2% της παγκόσμιας ηλεκτροπαραγωγής, ενώ υπό κατασκευή βρίσκονται άλλοι 34. Η συζήτηση για τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας επανέρχεται καθώς ο σύγχρονος κόσμος αναζητά, μεταξύ άλλων, ενεργειακή ανεξαρτησία αλλά και τρόπους για να μειώσει κατά το ήμισυ τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα μέχρι το 2050, έτσι ώστε να μην υποστεί αμετάκλητες αλλαγές το παγκόσμιο κλίμα.
Υποστηρικτές και πολέμιοι της πυρηνικής ενέργειας διασταυρώνουν τα επιχειρήματά τους σε έναν διάλογο που μοιάζει χωρίς τέλος και που οι μη ειδικοί παρακολουθούν, χωρίς, τις περισσότερες φορές, να καταλαβαίνουν πού τελειώνουν οι αλήθειες και πού αρχίζουν οι μύθοι.

Οι μεν προτάσσουν το γεγονός ότι οι πυρηνικές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής δεν επιβαρύνουν με ρύπους το περιβάλλον. Οι δε τους αλυσιδωτούς κινδύνους: εκπομπή ραδιενεργών αερίων, πυρηνικά απόβλητα, πιθανά ατυχήματα κ.ά. και κάνουν λόγο για θερμική μόλυνση της ατμόσφαιρας.

Το σίγουρο είναι ότι η κοινή γνώμη, όχι μόνο στη χώρα μας μα και αλλού, όπως άλλωστε έχει δείξει και η ιστορία, στη μεγάλη της πλειονότητα λέει «όχι» στην πυρηνική ενέργεια.

Από τα πλέον χαρακτηριστικά, το παράδειγμα της Αυστρίας: Το πυρηνικό εργοστάσιο στο Τζβέντεντορφ ολοκληρώθηκε το 1978, δεν έμελλε όμως να λειτουργήσει ποτέ, χάρη σε ένα δημοψήφισμα που πραγματοποιήθηκε στις 5 Νοεμβρίου της ίδιας χρονιάς. Ο τότε καγκελάριος Κράισκι είχε, μάλιστα, απειλήσει με παραίτηση αν η πλειοψηφία των Αυστριακών ψήφιζε κατά της πυρηνικής ενέργειας. Η κατασκευάστρια εταιρεία έθεσε το σταθμό σε ψυχρή εφεδρεία για μια πενταετία, πριν τα σχέδιά της ναυαγήσουν οριστικά, με έναν αντιπυρηνικό νόμο που ψηφίστηκε στο αυστριακό Κοινοβούλιο.

Στη μετά Τσέρνομπιλ εποχή, ένα-δυο χρόνια μετά το ατύχημα, οι Ιταλοί προσέρχονται στις κάλπες, σε δημοψήφισμα, και λένε ένα βροντερό (80,6%) ΟΧΙ στην κατασκευή πυρηνικών αντιδραστήρων. Τα πυρηνικά εργοστάσια στη γειτονική χώρα κλείνουν πριν φτάσουν σε ηλικία γήρατος, διακόπτεται η κατασκευή νέων αντιδραστήρων και ματαιώνονται σχέδια για άλλους.

Η Ελλάδα έχει κι αυτή τη δική της... πονεμένη ιστορία. Μας τη θυμίζει, στις λεπτομέρειές της, η Αλεξάνδρα Μεσαρέ, διευθύντρια του τμήματος εκστρατειών της Greenpeace: Το 1971, η χούντα υπέγραψε συμφωνία με τη Βρετανία για την κατασκευή ενός πυρηνικού σταθμού, προσφέροντας για αντάλλαγμα 40.000 τόνους καπνού !

Η ολοκλήρωση του πυρηνικού εργοστασίου προβλεπόταν για το 1974, χρόνος πολύ σύντομος για ένα τέτοιο εγχείρημα, που μαρτυρά άλλωστε και την αφέλεια και προχειρότητα των εμπνευστών του σχεδίου. Το σχέδιο ναυάγησε γιατί δεν ενδιαφέρθηκε καν η βρετανική καπνοβιομηχανία. Στη συνέχεια έδειξε ενδιαφέρον η Σοβιετική Ενωση, χωρίς όμως να υπάρξει ανταπόκριση από ελληνικής πλευράς. Το 1972, η Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας ανακοίνωσε κάποια σχέδια βάσει των οποίων, ώς το 1990, η Ελλάδα θα αποκτούσε 4.200 μεγαβάτ πυρηνικής ισχύος. Τελικά το 1976 η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε την πρόθεσή της να κατασκευάσει πυρηνικό σταθμό, η ολοκλήρωση του οποίου προγραμματιζόταν για το 1986. Η υποψήφια περιοχή ήταν η Κάρυστος στην Εύβοια, μια ανάσα μόνο από την Αθήνα. Ενα ισχυρό αντιπυρηνικό κίνημα, που αναπτύχθηκε εξαιτίας αυτών των σχεδίων, ματαίωσε τελικά το εγχείρημα και το 1982 η ελληνική κυβέρνηση (σ.σ. στην εξουσία είναι πλέον το ΠΑΣΟΚ) ανακοίνωσε και επίσημα ότι ακυρώνει κάθε σχέδιο για τη δημιουργία πυρηνικού σταθμού στην Ελλάδα.

Οπως και να 'χει, σήμερα λειτουργούν πυρηνικά εργοστάσια στις 15 από τις 27 χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Τα πρωτεία κατέχει η Γαλλία με 59 μονάδες. Στις ΗΠΑ λειτουργούν 104 μονάδες και στην Ιαπωνία 55, ενώ η συζήτηση για τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας έχει έρθει και πάλι στο προσκήνιο.

Το Τσέρνομπιλ, χωρίς να είναι το μοναδικό, είναι το πυρηνικό ατύχημα που αποτυπώθηκε έντονα στην πρόσφατη συλλογική μνήμη. Κάτι άλλαξε μετά το 1986. «Οι ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων υπέστησαν ανεπανόρθωτες βλάβες» σημειώνει η κ. Μεσαρέ, «ενώ ο ακριβής αριθμός των νεκρών ποτέ δεν θα γίνει γνωστός. Ενδέχεται όμως να υπερβαίνει τους εκατό χιλιάδες».

Το εφιαλτικό ενδεχόμενο ενός μεγάλου ατυχήματος (ποιος άραγε μπορεί, με απόλυτο τρόπο, να το αποκλείσει;) μαζί με το ζήτημα των πυρηνικών αποβλήτων που παραμένουν ραδιενεργά για χρόνια, αποτελούν την αιχμή του δόρατος για τους πολέμιους της πυρηνικής ενέργειας.

Μπορεί η ραδιενέργεια να μην είναι αισθητή με κανένα ανθρώπινο όργανο, όμως πίσω από το «αόρατό της» ο κίνδυνος παραμονεύει. Ο αντίλογος βέβαια, από τους υποστηρικτές, υπάρχει: η αντιμετώπιση των ζητημάτων ασφάλειας των αντιδραστήρων αλλά και της διαχείρισης των καταλοίπων είναι, σήμερα, τεχνικά εφικτή, επισημαίνουν.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου