ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ

Γ. Η ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ

Χρήσιμα στοιχεία θεωρίας

1)      Παράγραφος είναι ένα ενιαίο κείμενο με μικρή συνήθως έκταση, το οποίο έχει αρχή (εισαγωγή), μέση (ανάπτυξη) και τέλος (κατακλείδα-συμπέρασμα). Έχει αυτονομία, αφού σε αυτήν αναπτύσσουμε μια ιδέα ή μια πλευρά του θέματος, αλλά και συνδέεται νοηματικά με τις προηγούμενες και επόμενες παραγράφους ενός κειμένου, ώστε όλες μαζί να διαμορφώνουν το κείμενο.

2)      Η παράγραφος σχηματίζεται από προτάσεις που συνδέονται μεταξύ τους και δίνουν κάποιες πληροφορίες σχετικές με το θέμα της παραγράφου, οι οποίες συνθέτουν το κύριο νόημα της παραγράφου.

3)      Η μια παράγραφος πρέπει να ξεχωρίζει από τις άλλες, γι’ αυτό αφήνουμε κάποιο περιθώριο στην αρχή της κάθε παραγράφου.

4)      Τα βασικά συστατικά ή στοιχεία ή μέρη ή δομή μιας παραγράφου είναι η Θεματική Πρόταση, οι Λεπτομέρειες και η κατακλείδα.

5)      Στη Θεματική Πρόταση γράφουμε στην αρχή της παραγράφου αυτό που σκοπεύουμε να αναπτύξουμε, δηλαδή το θέμα ή τη κύρια ιδέα της παραγράφου. Διαβάζοντας κάποιος τη Θεματική Πρόταση πρέπει να καταλαβαίνει αμέσως για το τι θα πούμε στην παράγραφο αυτή. Η Θεματική Πρόταση βρίσκεται συνήθως στην αρχή της παραγράφου, είναι η πρώτη περίοδος. Ενδέχεται, όμως, να βρίσκεται και σε άλλο σημείο ή ακόμη και να απουσιάζει(σπανιότερα).

6)      Στις Λεπτομέρειες αναλύουμε αυτό που έχουμε πει στη Θεματική Πρόταση και γενικότερα δίνουμε όλες εκείνες τις πληροφορίες, με τις οποίες σκοπεύουμε να αναπτύξουμε την κύρια ιδέα της παραγράφου. Οι λεπτομέρειες αυτές μπορεί να είναι βασικές λεπτομέρειες, οι οποίες αναπτύσσουν την κύρια ιδέα της παραγράφου, και βοηθητικές, που επεξηγούν και αναλύουν τις βασικές λεπτομέρειες.

7)      Η Κατακλείδα είναι η τελευταία πρόταση της παραγράφου, το συμπέρασμα της, γράφουμε δηλαδή αυτό που προκύπτει από την ανάπτυξή της και ολοκληρώνουμε τη σκέψη μας (συλλογισμό μας). Η Κατακλείδα μπορεί να απουσιάζει σε μια παράγραφο, όταν εύκολα εννοείται.

8)      Συνήθως οι παράγραφοι συνδέονται μεταξύ τους με κάποιες λέξεις που δηλώνουν τη νοηματική σχέση (νοηματική αλληλουχία) των παραγράφων, π.χ. η λέξη «όμως», «επίσης», «αλλά» κ.λπ.. Με τις ίδιες λέξεις συνδέονται και οι προτάσεις μέσα στην παράγραφο. Οι λέξεις αυτές δηλώνουν τη νοηματική σχέση που υπάρχει με τα προηγούμενα και τα επόμενα και ρυθμίζουν τη συνοχή του λόγου, έτσι ώστε με άνεση και φυσικότητα να περνάμε από τη μία σκέψη στην άλλη. Τέτοιες λέξεις και φράσεις ενδέχεται να δηλώνουν:

Ø  Αίτιο-αιτιολόγηση: π.χ. επειδή, διότι, εξαιτίας, γι’ αυτό το λόγο, μιας και,  …

Ø  Αντίθεση-εναντίωση: π.χ. όμως, ωστόσο, αλλά, αν και, ενώ, μολονότι, και ας, και που, …

Ø  Όρο-υπόθεση-προϋπόθεση: π.χ. εφόσον, άμα, με την προϋπόθεση, σε περίπτωση που, …

Ø  Επεξήγηση: π.χ. δηλαδή, με άλλα λόγια, για να γίνω σαφέστερος, …

Ø  Παράδειγμα: π.χ. για παράδειγμα, λόγου χάρη, …

Ø  Έμφαση: π.χ. και κυρίως, κατά κύριο λόγο, πρέπει να τονιστεί, είναι αξιοσημείωτο, …

Ø  Απαρίθμηση: π.χ. πρώτον, δεύτερον, καταρχάς, αρχικά, τέλος, …

Ø  Πρόσθεση-συμπλήρωση: π.χ. επίσης, επιπλέον, επιπρόσθετα, παράλληλα, ομοίως, εκτός των άλλων και, …

Ø  Συμπέρασμα-αποτέλεσμα-συγκεφαλαίωση: π.χ. επομένως, έτσι, συνεπώς, λοιπόν, ώστε, συμπερασματικά, με αποτέλεσμα, εν κατακλείδι,  …

Ø  Αναφορά: π.χ. όσο, όσον αφορά, αναφορικά, όπως, …

Ø  Τρόπο: π.χ. έτσι, με αυτόν τον τρόπο, … 

Ø  Σκοπό: π.χ. για το σκοπό αυτό, προκειμένου να, …

Ø  Βεβαίωση: π.χ. βέβαια, φυσικά, αναμφισβήτητα, αναμφίβολα, …

Ø  Χρονική τάξη-σειρά: προηγουμένως, ύστερα, έπειτα, πριν, μετά, εντωμεταξύ, όταν, …

Ø  Τοπικό προσδιορισμό: π.χ. εδώ, εκεί, έξω, κοντά, …

Ø  Διάρθρωση κειμένου: π.χ. «το κείμενό μου θα δομηθεί πάνω σε δύο άξονες»,

Ø  Εισαγωγή νέας ιδέας: π.χ. «το επόμενο θέμα που θα εξετάσουμε είναι…»