Παρασκευή 25 Ιανουαρίου 2019

Η ΡΗΤΟΡΙΚΗ ΤΟΥ ΜΙΣΟΥΣ (ΚΡΙΤΗΡΙΟ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ)


ΚΕΙΜΕΝΟ

του Σταύρου Γιαγκάζογλου

Πριν μία ή δύο δεκαετίες, αν κάποιος ισχυριζόταν ότι υπάρχει οργανωμένη και κατευθυνόμενη ρητορική του μίσους στην Ελλάδα, θα έλεγα ότι πρόκειται για υπερβολές. Ανατρέχοντας στη νεώτερη ιστορία μας, η ρητορική του μίσους θα μπορούσε ενδεχομένως να αναζητηθεί στην ιδεολογική και πολιτική συγκρότηση του νέου Ελληνικού Κράτους και στις κατά καιρούς ποικίλες εξάρσεις, οι οποίες οδήγησαν άλλοτε σε σκληρές ιδεολογικές συγκρούσεις, σε εθνικούς διχασμούς, στον εμφύλιο και στη δικτατορία. Μετά τη Μεταπολίτευση φάνηκε να τίθεται τέρμα στον κύκλο αυτό των αντιθέσεων της νεοελληνικής κοινωνίας και ιδεολογίας. Στις μέρες μας, όμως, η ρητορική του μίσους ως ακραίος ρατσιστικός και βίαιος λόγος επανεμφανίζεται και στη χώρα μας, όπως και σε πολλές άλλες δυτικές και μη κοινωνίες, έχοντας στο στόχαστρό της τον άλλο, τον ξένο, τον διαφορετικό.

Η κοινωνική κατάσταση στην Ελλάδα με επίκεντρο την οικονομική κρίση εξελίσσεται ως μια γενικευμένη κατάσταση, η οποία δοκιμάζει πλέον τις αξίες και την αξιοπρέπεια του ανθρώπου σε όλα τα επίπεδα. Οι απότομες κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές έχουν επιφέρει σοβαρότατο πλήγμα στην ποιότητα της ζωής των ανθρώπων, ωθώντας μεγάλες κοινωνικές ομάδες στα όρια της φτώχειας και συνάμα στην υποβάθμιση του κράτους πρόνοιας και των κοινωνικών παροχών, όπως η υγεία, η παιδεία και ο πολιτισμός.
Η πλειονότητα των Ελλήνων πολιτών αισθάνονται απογοητευμένοι στα έξι συνεχιζόμενα έτη οικονομικής λιτότητας και γενικευμένης κρίσης και δείχνουν βαθιά δυσπιστία απέναντι στο μέλλον. Και ενώ η πολυποίκιλη αυτή κρίση σοβεί, η Ελλάδα λειτουργεί γεωπολιτικά και ως βασική πύλη εισόδου οικονομικών μεταναστών και προσφύγων κυρίως από τη Μέση Ανατολή, την Ασία και την Αφρική, ανθρώπων που με κίνδυνο της ζωής τους επιθυμούν να εισέλθουν στην ΕΕ. Ο αυξανόμενος, έτσι, αριθμός των ροών αυτών μετά από τον ολέθριο πόλεμο στη Συρία και στην ευρύτερη περιοχή, η έλλειψη αποτελεσματικής μεταναστευτικής πολιτικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο, και εσχάτως το κλείσιμο του λεγόμενου βαλκανικού διαδρόμου προς την Ε.Ε., διαμορφώνει ποικίλα προβλήματα και νέες εντάσεις.
Η Ελλάδα, καλείται δίπλα στην οικονομική και ευρύτερη κρίση της, να αντιμετωπίσει ανθρωπιστικά και κοινωνικά το ζήτημα αυτό, το οποίο ενδέχεται να επιτείνει ιδεολογικές και άλλες ακραίες πολιτικές ή φονταμενταλιστικές τάσεις που εκμεταλλεύονται την κρίση και το μεταναστευτικό για να προβάλουν μισαλλόδοξες, ρατσιστικές και ξενοφοβικές θέσεις στην ελληνική κοινωνία.
Τα ακραία αυτά φαινόμενα εμφανίζονται και αναπτύσσονται ιδιαίτερα σε εποχές κοινωνικής, οικονομικής, ηθικής και πολιτικής εξαθλίωσης. Στην παρούσα συνθήκη, οι φοβικές και μισαλλόδοξες ιδέες είναι δυνατό να απλώνονται αθέατα σε ένα μεγάλο φάσμα της ελλαδικής κοινωνίας και λόγω ορισμένων ακραίων ιδεολογικών στεγανών που διαμορφώνονται στον κοινωνικό και πολιτικό ορίζοντα της χώρας. Οι ακραίες αυτές ιδεολογίες, επενδύοντας στην οικονομική και κοινωνική κρίση αλλά και στη συντηρητική και επιφυλακτική στάση πολλών συμπολιτών μας έναντι των προσφύγων και μεταναστών, αναπτύσσουν καλυμμένα ή εκπεφρασμένα   ως εργαλείο πολιτικής εκμετάλλευσης τη ρητορική του μίσους. Σε αυτό το πλαίσιο εθνικιστικά εργαλεία, όπως είναι η γλώσσα, η ιστορία και η θρησκευτική ταυτότητα, επαναχρησιμοποιούνται για συμβολικού τύπου συγκρούσεις.
ΘΕΜΑΤΑ
Α. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη σε 100-110 λέξεις (Μον. 25)

Β1. Να βρείτε δύο τρόπους ανάπτυξης στην τελευταία παράγραφο του κειμένου (Μον. 6)

Β2. α. Να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: ισχυριζόταν, δοκιμάζει, πρόνοιας, σοβεί, φάσμα (Μον. 5)

β. Να γράψετε ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: συγκρότηση, αξιοπρέπεια, απότομες, ολέθριο, ακραίες (Μον. 5)

Β3.α. «Η Ελλάδα, καλείται δίπλα στην οικονομική και ευρύτερη κρίση της, να αντιμετωπίσει ανθρωπιστικά και κοινωνικά το ζήτημα αυτό, το οποίο ενδέχεται να επιτείνει ιδεολογικές και άλλες ακραίες πολιτικές ή φονταμενταλιστικές τάσεις που εκμεταλλεύονται την κρίση και το μεταναστευτικό για να προβάλουν μισαλλόδοξες, ρατσιστικές και ξενοφοβικές θέσεις στην ελληνική κοινωνία»                               
Στην Περίοδο αυτή, με ποιον τρόπο συνδέονται οι προτάσεις και γιατί ο συγγραφέας επιλέγει αυτόν τον τρόπο σύνδεσης; (Μον. 3 )

β. Να αντικαταστήσετε τις παρακάτω διαρθρωτικές λέξεις-φράσεις με άλλες νοηματικά ισοδύναμες: ενώ, έτσι  (Μον.2)

Β4. Ποιο ρηματικό πρόσωπο χρησιμοποιεί ο συγγραφέας και γιατί; (Μον. 4)

Β5.  Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο 90 περίπου λέξεων το περιεχόμενο της φράσεις: «Τα ακραία αυτά φαινόμενα εμφανίζονται και αναπτύσσονται ιδιαίτερα σε εποχές κοινωνικής, οικονομικής, ηθικής και πολιτικής εξαθλίωσης.» (Μον. 10)

Γ. Ο Δήμος σας διοργανώνει μια εκδήλωση με θέμα: «Η ρητορική του μίσους στη σύγχρονη Ελλάδα». Στην εισηγησή σας:
α) αναλύετε τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει η διάχυση της ρητορικής του μίσους στην ελληνική κοινωνία και
β) μιλάτε για τον προσανατολισμό που, κατά τη γνώμη σας, πρέπει να έχει η εθνική αγωγή-παιδεία στο σχολείο.                                                                          (Μον. 40)

Καλή επιτυχία

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου