ΠΕΙΘΩ / ΜΟΡΦΕΣ ή ΤΟΠΟΙ ΠΕΙΘΟΥΣ / Η πειθώ στον επιστημονικό λόγο

Βασίλης Πρασσάς, Θεωρία και Πράξη, Έκθεση-Έκφραση Γ΄ λυκείου, εκδόσεις Κοκοτσάκης


2.2.2   Η πειθώ στον επιστημονικό λόγο

2.2.2.1  Τρόποι και μέσα επιστημονικής πειθούς

Ο επιστημονικός λόγος χρησιμοποιεί:

Ø  Επίκληση στη λογική, κάνοντας χρήση ορθών επιχειρημάτων και αξιόπιστων τεκμηρίων.

Ø  Επίκληση στην αυθεντία, με αναφορές και παραπομπές σε θεωρίες και απόψεις διακεκριμένων και καταξιωμένων επιστημόνων.

2.2.2.2  Τα χαρακτηριστικά του επιστημονικού λόγου

Βασικά χαρακτηριστικά του επιστημονικού λόγου είναι:

Ø  Η αντικειμενική παρατήρηση και αναλυτική περιγραφή των φαινομένων (περιγραφικός λόγος).

Ø  Η ερμηνευτική προσέγγιση και ανάλυση των φαινομένων (ερμηνευτικός λόγος).

Ø  Ο ορθολογικός και αποδεικτικός χαρακτήρας των συλλογισμών. Χρησιμοποιεί, δηλαδή, τυπικές συλλογιστικές μεθόδους, με χρήση ορθών επιχειρημάτων και αξιόπιστων τεκμηρίων, για την απόδειξη των θέσεων-ισχυρισμών (ορθολογικός και αποδεικτικός λόγος).

Ø  Ο επιστημονικός λόγος είναι απρόσωπος και αντικειμενικός, δηλαδή χρησιμοποιεί ένα απρόσωπο, επίσημο και τυπικό ύφος, στο πλαίσιο μιας αντικειμενικής και ουδέτερης σκοπιάς και μέσα από μια εξωτερική οπτική γωνία προσέγγισης και ανάλυσης των φαινομένων, ενώ η λειτουργία της γλώσσας είναι αναφορική (κυριολεκτική σημασία των λέξεων).

Ø  Το ειδικό λεξιλόγιο-η επιστημονική ορολογία (σχετικό με τον επιστημονικό χώρο στον οποίο κινείται το κείμενο, π.χ. ιατρική ορολογία).

Ø  Η αξιοποίηση των υπαρχόντων επιστημονικών δεδομένων, της κατακτημένης δηλαδή επιστημονικής γνώσης, που σχετίζεται με το αντικείμενο της επιστημονικής μελέτης, διότι βασική αρχή της επιστημονικής έρευνας είναι ότι «η γνώση κατακτείται σταδιακά και οικοδομείται τμηματικά πάνω στο προϋπάρχον γνωσιολογικό υλικό» (αξιοποίηση της προϋπάρχουσας γνώσης).

Ø  Η αναφορά σε επιστημονικές θεωρίες και απόψεις (επίκληση στην αυθεντία) και η έγκυρη-τεκμηριωμένη κριτική αυτών (επιστημονικές παραπομπές).

Ø  Η σαφήνεια και ακρίβεια των διατυπώσεων.

Ø  Η λογική δομική διάρθρωση.

2.2.2.3  Η διαίρεση του επιστημονικού λόγου

Ο επιστημονικός λόγος διακρίνεται σε:

Ø  κείμενα ανθρωπιστικών επιστημών και

Ø  κείμενα εφαρμοσμένων επιστημών.