ΛΕΞΕΙΣ ΠΟΥ ΓΡΑΦΟΝΤΑΙ ΜΕ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΟ ΑΡΧΙΚΟ ΤΟΥΣ ΓΡΑΜΜΑ

Γράφονται με κεφαλαίο στην αρχή:

1) Τα ανθρωπωνύμια: βαφτιστικά (Γιώργος, Άννα) και τα οικογενειακά (Παπαπέτρου, Πλάτωνας)
Τα επίθετα, όμως, που παράγονται από τα ανθρωπωνύμια γράφονται με μικρό (πλατωνικός διάλογος)

2)  Οι επίσημες ονομασίες κρατών (Ελλάδα, Ισπανία) και τα τοπωνύμια (Αθήνα, Μαδρίτη)

3)  Τα εθνικά ονόματα (Έλληνας, Ισπανός) και τα ονόματα που φανερώνουν τοπική καταγωγή (Αθηναίος, Ζακυνθινός)
Όταν, όμως, τα τοπωνύμια, τα εθνικά ονόματα και τα ονόματα που φανερώνουν καταγωγή είναι επίθετα ή επιθετικοί προσδιορισμοί, τότε το αρχικό τους γράμμα γράφεται με μικρό (ελληνική παράδοση)

SOS ΘΕΜΑΤΑ 2020 ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ/ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΙΟ-ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΚΕΙΜΕΝΟ I

  Η τεχνική πρόοδος

 Όσοι, κουνώντας μελαγχολικά το κεφάλι ή υψώνοντας τη φωνή με οργή, αρνούνται την ηθική πρόοδο του ανθρώπου κατά τους μακρούς αιώνες της ιστορικής του διαδρομής, μιλούν συνήθως με αδιαφορία, ή και με περιφρόνηση, για την αξία της "υλικής" προόδου, των κατακτήσεων δηλαδή της επιστήμης και της τεχνικής, που άλλαξαν στους χρόνους μας τη μορφή του κόσμου.

-Καμιά επιρροή, λέγουν, δεν έχουν αυτά τα πολυθρύλητα θαύματα απάνω στον ηθικό βίο του ανθρώπου, στο χαρακτήρα, στην προσωπικότητά του. Άλλη η μια τροχιά, άλλη η άλλη· δεν πηγαίνουν παράλληλα. Ή

-Καμιά ουσιαστική αξία, λέγουν, δεν έχουν οι τεχνικές τελειοποιήσεις των μέσων της ζωής, για τις οποίες υπερηφανεύεται ο πολιτισμός μας. Ευτυχέστερος ήταν ο άνθρωπος που ζούσε χωρίς τις σημερινές ανέσεις, σε κοινωνίες απλούστερες, "πρωτόγονες". Ή

-Όχι μόνο δεν καλυτέρεψε, αλλά χειροτέρεψε τον άνθρωπο η πρόοδος της επιστήμης και της τεχνικής. Πολλαπλασίασε τη δύναμη της κακουργίας του . . .

Ο ΡΟΛΟΣ-ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΩΤΗΣΗΣ

Ο ρόλος της ερώτησης μπορεί να είναι διττός:

1.      Αφενός έχει οργανωτικό ρόλο, υπηρετεί δηλαδή τις ανάγκες συνοχής και συνεκτικότητας, λειτουργώντας ως συνοχικός δεσμός:

α) εισαγωγής στο Θεματικό Κέντρο και λειτουργεί ως δείκτης πλαισίου. Είναι οι ερωτήσεις που θέτει ο πομπός στην αρχή του κειμένου για να «εισέλθει» στο Θεματικό Κέντρο του κειμένου του, το θέμα δηλαδή που πρόκειται να διαπραγματευτεί-αναλύσει (ενδέχεται να είναι διαδοχικές και κλιμακωτές). Π.χ. «Πόσο ήσυχοι μπορούμε να κοιμόμαστε όταν καθημερινά εκατοντάδες παιδιά πεθαίνουν από την πείνα;»

ΚΕΙΜΕΝΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

ΚΕΙΜΕΝΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ

Είναι τα γλωσσικά-μορφικά στοιχεία που βοηθούν τον αναγνώστη/ακροατή να συνδέσει το κειμενικό μήνυμα με το ευρύτερο γνωσιακό, καταστασιακό και πολιτισμικό του πλαίσιο.

Κειμενικοί Δείκτες που υπηρετούν και δηλώνουν την οργάνωση-συνοχή του κειμένου:

1. Δείκτες σύζευξης: δείχνουν τις λογικές σχέσεις μεταξύ προτάσεων μέσα σε μια Περίοδο. Είναι διάφοροι σύνδεσμοι ή επιρρήματα, π.χ. προσθετικοί (επίσης, και, επιπλέον…), αντιθετικοί (αλλά, όμως…), συμπερασματικοί (άρα, επομένως…), αιτιολογικοί (επειδή, διότι…), χρονικοί (πριν, μετά, ύστερα…), κ.λπ.

ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ή ΓΛΩΣΣΙΚΑ-ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ

Γλωσσικές επιλογές/ Εκφραστικά ή γλωσσικά μέσα

Είναι οι συγκεκριμένες - στοχευμένες επιλογές του πομπού προκειμένου να νοηματοδοτήσει τον λόγο του, να τον χρωματίσει υφολογικά, να επιτύχει τους στόχους του (να πείσει, να εξηγήσει, να ευαισθητοποιήσει, να αισθητοποιήσει, να παρακινήσει, κ.λπ.), να εκφράσει τις απόψεις του ή τα συναισθήματά του, να διατυπώσει τα σχόλια του, κλπ.

Οι επιλογές και τα μέσα αυτά ποικίλουν, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα αναφορών, που λειτουργούν ως «κειμενικοί δείκτες».

Μερικές από τις επιλογές αυτές είναι:

1.      Τα σχήματα λόγου

2.      Τα σημεία στίξης, π.χ. ερωτηματικά (ερωτήσεις)…