ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ UNESCO

Ο Εκπαιδευτικός Επιστημονικός και Πολιτιστικός Οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών (UNESCO) επιζητεί να προωθήσει την αναγνώριση, προστασία και διατήρηση της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς, η οποία έχει σημαντική αξία για τον άνθρωπο. Ο όρος "Πολιτιστική Κληρονομιά" αναφέρεται σε μνημεία, ομάδες κτισμάτων και χώρων με ιστορική, αισθητική, αρχαιολογική, επιστημονική, εθνολογική ή ανθρωπολογική αξία.

Η Συνθήκη για την προστασία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση της UNESCO στις 16 Νοεμβρίου 1972. Με την υπογραφή της, τα κράτη αναγνωρίζουν ότι οι χώροι που βρίσκονται στην εθνική επικράτειά τους και έχουν εγγραφεί στον Κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς, αποτελούν, με κάθε επιφύλαξη της εθνικής κυριαρχίας και των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας, παγκόσμια κληρονομιά «για την προστασία της οποίας είναι υπεύθυνη η διεθνής κοινότητα, που πρέπει να εργαστεί ως σύνολο για αυτό τον σκοπό».
Η αποστολή της UNESCO είναι να ενθαρρύνει τα κράτη-μέλη να υπογράψουν τη Συνθήκη του 1972 για να εξασφαλίσουν την προστασία της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς τους αλλά και να δημιουργήσουν συστήματα ελέγχου που θα αναφέρουν σε τακτική βάση την κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι χώροι παγκόσμιας κληρονομιάς στην επικράτειά τους. Επίσης, η UNESCO βοηθά τα κράτη να προστατεύσουν τους χώρους αυτούς παρέχοντας τεχνική βοήθεια, επαγγελματική εκπαίδευση καθώς και έκτακτη οικονομική βοήθεια σε χώρους που βρίσκονται σε άμεσο κίνδυνο. Μέσω του Διεθνούς Οργανισμού προωθείται η παρουσίαση σε παγκόσμιο επίπεδο της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας και ενθαρρύνεται η διεθνής συνεργασία για τη διαφύλαξη της.
Τα μνημεία που συγκαταλέγονται στον Κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς επιλέγονται και εγκρίνονται βάσει της αξίας τους ως τα καλύτερα παραδείγματα της δημιουργικής ευφυΐας του ανθρώπου. Αποτελούν τεκμήρια μιας σημαντικής ανταλλαγής ανθρώπινων αξιών και παρέχουν μια μοναδική ή τουλάχιστον εξαιρετική μαρτυρία μιας πολιτισμικής παράδοσης ή ενός πολιτισμού που ζει ακόμα ή έχει εξαφανισθεί. Είναι άμεσα συνδεδεμένα με σημαντικά στάδια της ανθρώπινης ιστορίας και για το λόγο αυτό έχουν εξέχουσα οικουμενική αξία και αποτελούν τμήμα της κοινής κληρονομιάς της ανθρωπότητας.
Η δημιουργική ποικιλία των λαών και των πολιτισμών είναι η καρδιά της ιδέας της Παγκόσμιας Κληρονομιάς και η διατήρησή της θα πρέπει να μας απασχολεί όλους. Στις 16 Νοεμβρίου 2005, θα γιορτάσουμε την 33η επέτειο από την υπογραφή της Συνθήκης για τη Παγκόσμια Κληρονομιά και είναι μια ευκαιρία να θυμηθούμε το μεγαλείο αυτής της κοινής κληρονομιάς και να συμμετάσχουμε, μεμονωμένα και συλλογικά, στην προστασία της για τους αιώνες που θα έρθουν.
Το Κέντρο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, το οποίο δημιουργήθηκε το 1992, είναι το κέντρο παρακολούθησης και ο συντονιστής της UNESCO για όλα τα ζητήματα που αφορούν την Παγκόσμια Κληρονομιά. Για τη διασφάλιση του συνεχούς συντονισμού των θεμάτων που άπτονται της Συμβάσεως, το Κέντρο οργανώνει ετήσιες συνεδριάσεις της Επιτροπής για την Παγκόσμια Κληρονομιά, έχει συμβουλευτικό ρόλο για τα κράτη – μέλη ως προς την υποβολή υποψηφιοτήτων για εγγραφή στον Κατάλογο Πολιτιστικής Κληρονομιάς, συντονίζει την διεθνή βοήθεια που δίδεται από το Ταμείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς κατ’ αίτηση των ενδιαφερομένων και συντονίζει τόσο τις αναφορές για τη κατάσταση των μνημείων όσο και την άμεση δράση που απαιτείται στην περίπτωση των μνημείων που απειλούνται. Το Κέντρο επίσης, διοργανώνει σεμινάρια και εργαστήρια τεχνικής εκπαίδευσης, ενημερώνει τη βάση δεδομένων του Καταλόγου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, δημιουργεί εκπαιδευτικά εργαλεία προκειμένου να συνειδητοποιήσουν οι νέοι την ανάγκη για την προστασία της κληρονομιάς και τέλος, ενημερώνει διαρκώς την κοινή γνώμη για τα θέματα σχετικά με την Παγκόσμια Κληρονομιά.

ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ
Στη Σύμβαση αναφέρονται τρεις διεθνείς οργανισμοί, δύο μη κυβερνητικοί και ένας διακυβερνητικός, οι οποίοι έχουν συμβουλευτικό ρόλο για την Επιτροπή ως προς τις επιδιώξεις της:

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΝΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ (IUCN)

Η Παγκόσμια Ένωση για την Συντήρηση είναι ένας διεθνής, μη κυβερνητικός οργανισμός, που παρέχει στην Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς αξιολογήσεις τεχνικού περιεχομένου για τα φυσικά τοπία, ενώ μέσω του παγκόσμιου δικτύου εμπειρογνωμόνων που διαθέτει παρέχει και αναφορές για την κατάσταση συντήρησης των τοπίων που είναι ήδη εγγεγραμμένα στον Κατάλογο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Η Ένωση ιδρύθηκε το 1948, έχει πάνω από 1000 μέλη και εδρεύει στην πόλη Gland της Ελβετίας.
Το Διεθνές Κέντρο για την Μελέτη της Διατήρησης και της Αναστύλωσης των Πολιτιστικών Αγαθών (ICCROM) είναι ένα διακυβερνητικό όργανο το οποίο έχει ειδικό συμβουλευτικό ρόλο επάνω στο θέμα της διατήρησης των εγγεγραμμένων στον Κατάλογο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, μνημείων και τοπίων καθώς επίσης και εκπαιδευτικό ρόλο για τις τεχνικές αναστύλωσης. Το ICCROM ιδρύθηκε το 1956 και εδρεύει στη Ρώμη. Είναι ενεργός εταίρος στο Δίκτυο Πληροφόρησης για την Παγκόσμια Κληρονομιά.
Και τέλος το Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοπίων (ICOMOS)
ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ / ΠΟΡΟΙ

Η συντήρηση και η προστασία των τοπίων και μνημείων της Παγκόσμιας Κληρονομιάς δεν θα ήταν δυνατόν να επιτευχθούν χωρίς τους απαραίτητους οικονομικούς πόρους. Στις πηγές χρηματοδότησης περιλαμβάνονται :
το Ταμείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς του οποίου οι πόροι προέρχονται από τις υποχρεωτικές εισφορές των Κρατών-Μελών.
οι εθελοντικές εισφορές.
τα έσοδα από τις πωλήσεις βιβλίων/εκδόσεων σχετικών με την Πολιτιστική Κληρονομιά.
εισφορές κρατών για συγκεκριμένο ειδικό σκοπό.
ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ

Η ένταξη ενός μνημείου στον Κατάλογο Πολιτιστικής Κληρονομιάς δεν αποτελεί το τέλος της διαδικασίας. Μετά την εγγραφή ενός μνημείου, οι υπεύθυνοι διαχείρισης του μνημείου και οι τοπικές αρχές εργάζονται αδιάλειπτα προς την κατεύθυνση του ελέγχου, της παρακολούθησης και της συντήρησής του.
Τα Κράτη-Μέλη έχουν υποχρέωση να συντάσσουν περιοδικές αναφορές ελέγχου για την κατάσταση διατήρησης των μνημείων καθώς των μέτρων που λαμβάνουν για την προστασία τους. Οι αναφορές αυτές διευκολύνουν την Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς να αξιολογήσει την κατάσταση των μνημείων και τελικώς να αποφασίσει για τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων για την αντιμετώπιση επαναλαμβανόμενων προβλημάτων. Ένα από αυτά τα μέτρα αυτά είναι και η εγγραφή του μνημείου στον «Κατάλογο Κληρονομιάς σε Κίνδυνο», εάν διαπιστωθεί ότι τα μέτρα συντήρησης είναι πλημμελή.
Η διαδικασία της περιοδικής αναφοράς και ελέγχου προσφέρει στα Κράτη-Μέλη ένα εργαλείο αξιολόγησης της εφαρμογής της Σύμβασης Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Επίσης δίνει ενημερωμένες πληροφορίες για τυχόν μεταβολές στην κατάσταση διατήρησης των μνημείων. Οι εκθέσεις περιοδικού ελέγχου, υποβάλλονται από τα ίδια τα κράτη-μέλη, προετοιμάζονται σε τοπικό επίπεδο και εξετάζονται από την Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς βάσει εξαετούς προκαθορισμένου προγράμματος. Τα αποτελέσματα συμπεριλαμβάνονται στην έκθεση της Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς προς την Γενική Συνέλευση της UNESCO.

ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Προκειμένου να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική εφαρμογή της Σύμβασης Παγκόσμιας Κληρονομιάς, είναι απαραίτητο όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς να έχουν πρόσβαση σε επικαιροποιημένες πληροφορίες σχετικά με την εφαρμογή της Σύμβασης και την κατάσταση διατήρησης των μνημείων και τοπίων Παγκόσμιας Κληρονομιάς.
Το 1982 ξεκίνησε ένας διάλογος για την εξεύρεση των πιο πρόσφορων μέσων για την επικαιροποίηση των πληροφοριών, ο οποίος συνεχίζεται έως και σήμερα στις συνεδριάσεις της Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς, της Γενικής Συνέλευσης των κρατών-μελών για τη Σύμβαση Παγκόσμιας Κληρονομιάς και της Γενικής Συνέλευσης της UNESCO.
To 1997 επετεύχθη συναίνεση στο ότι τα κράτη-μέλη οφείλουν να υποβάλλουν εκθέσεις περιοδικού ελέγχου, βάσει του άρθρου 29 της Σύμβασης.
Η Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς, κατά την 22η Σύνοδο, η οποία πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο 1998, υιοθέτησε αποφάσεις σχετικά με την υποβολή περιοδικών εκθέσεων. Η Επιτροπή συμφώνησε σε θέματα περιοδικότητας και περιεχομένου των αναφορών/εκθέσεων καθώς και στον τρόπο χειρισμού τους από τα κράτη-μέλη. Ταυτοχρόνως, η Επιτροπή υιοθέτησε και ένα ενιαίο υπόδειγμα για τις αναφορές καθώς και σημαντικές επεξηγηματικές σημειώσεις.
Η Ελλάδα έχει συνυπογράψει από το 1981 τη Συνθήκη της UNESCO για την προστασία των μνημείων και χώρων παγκόσμιας κληρονομιάς. Στόχος της UNESCO είναι η προστασία από κάθε είδους φθορά και καταστροφή, προκειμένου αυτά να κληροδοτηθούν στις γενιές του μέλλοντος.