http://www.newstime.gr/?i=nt.el.article&id=47979
Ο σημερινός αθλητισμός αποτελεί αδιάψευστο μάρτυρα της μεγάλης ρήξης ανάμεσα στη σύγχρονη και στην παραδοσιακή κοινωνία. Οι αλλοιώσεις γεννιώνται και μεγαλώνουν μέσα στην κοινωνία. Σε μια κοινωνία διακρίσεων, συμφερόντων, σε μια κοινωνία ανομίας όπου οι κανόνες του παιχνιδιού αλλάζουν συνεχώς και όπου ο αθλητισμός μετατρέπεται σε «ψευτοπόλεμο».
Αν το fair play και το αθλητικό πνεύμα αποτελούν χαρακτηριστικό ενός κόσμου ύφεσης, κοινωνικής δικαιοσύνης, προοπτικής και ελπίδας, οι αλλοιώσεις του Ολυμπιακού Πνεύματος αποτελούν αδιάψευστο μάρτυρα, όχι μόνον ομάδων εξαγριωμένων οπαδών αλλά και εκβαρβαρισμού της κοινωνικής οργάνωσης και λειτουργίας. Άλλος όμως αθλητισμός σ’ αυτήν την κοινωνία δεν είναι δυνατός. Αποδοχή κανόνων, τάξη, λογική, επικοινωνία μέσω κινήσεων, τακτική, αριστοποίηση είναι «σημεία» εκτός εποχής.
ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΕΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΜΟΥ
Αν το κεντρικό θέ(α)μα των σπορ είναι «η πάλη με τον αντίπαλο» αυτή η επιθετικότητα μπορεί εύκολα να μεταφερθεί από το γήπεδο στις εξέδρες και να γίνει βία. Η ταύτιση (κοινωνική, πολιτισμική) των οπαδών με την ομάδα και τους παίκτες (αρρενωπότητα, συντροφικότητα, τοπικισμός) συχνά οδηγεί σε μη-ελεγχόμενα ξεσπάσματα καταστροφών στη βάση όχι ενός φιλειρηνικού ανταγωνισμού αλλά ενός οιονεί μιλιταριστικού πολέμου.
Η σύμπτωση και συνένωση παιδιών που θέλουν να νοιώσουν (ή να γίνουν) άντρες, αποκλεισμένων που πιστεύουν ότι έτσι αποκτούν «πρόσωπο», εχθρών του συστήματος που έτσι εκδικούνται, εμπρηστών και πάσης φύσεως εγκληματοειδών, φανατικών ατόμων με ακραίες πολιτικές ή κοινωνικές αντιλήψεις, συγκροτούν ένα εκρηκτικό μίγμα.
Μολονότι ο όρος «σπορ» (sport) προέρχεται από την παληά γαλλική λέξη Desport που σημαίνει ευχαρίστηση, διασκέδαση, μολονότι «φίλαθλος» θεωρείται αυτός που αγαπάει τον αθλητισμό, αυτός που συμβαδίζει με τις αρχές και τα ιδεώδη του αθλητισμού, ενώ «οπαδός» αυτός που υποστηρίζει/ ακολουθεί πρόσωπα, ιδέες, ομάδες, ο φανατικός και με πάθος που υπερβαίνει τη λογική υπέρμαχος, οι διαχωριστικές γραμμές δεν είναι τόσο σταθερές και ευδιάκριτες. Η έννοια του «οπαδού» και του «θεατή» ενυπάρχουν στον όρο «φίλαθλος» αλλά και η έννοια του απλού «θιασώτη» συναντιέται στον «οπαδό».
Άρα το θέμα δεν είναι γραμματολογικό, υφολογικό ή ετυμολογικό. Πρόκειται για τεμνόμενες έννοιες, ο χαρακτηρισμός των οποίων –με το θετικό πρόσημο «φίλαθλος» ή το αρνητικό «οπαδός»– εξαρτάται από σειρά συγκυριών ή παραγόντων (πολιτικών, κοινωνικών, πολιτισμικών). Ορισμένοι ισχυρίζονται ότι οι κάθε είδους «χούλιγκανς» δεν είναι φίλαθλοι αλλά «κακοί και επικίνδυνοι οπαδοί», ότι δηλαδή εκτονώνονται πέραν του επιτρεπόμενου ορίου αχαλίνωτα.
Το πλήθος όμως, ως συνάντηση μεγάλων μαζών αλλά και ταυτισμένων ατόμων, δεν κινείται –και κανείς παράγοντας δεν θέλει να κινείται– με βάση τη λογική και το μέτρο. Διότι τότε θα επρόκειτο για θεατές που απλώς θα θεώνται τα όσα συμβαίνουν στο γήπεδο ή γύρω τους.
Ούτε ο φίλαθλος ούτε ο οπαδός είναι παθητικοί θεατές. Είτε χρησιμοποιούν την εκ-φραστική βία (από λέξεις-συνθήματα μέχρι συμπλοκές) για να κάνουν αισθητή την παρουσία τους, είτε χρησιμοποιούνται από τους αρχηγούς/ παράγοντες/ ιθύνοντες για να προκαλέσουν αυτό που μετά όλοι –υποκριτικά– καταγγέλλουν, στην ουσία θέτουν το πάθος, το φανατισμό, τη συλλογική διαμαρτυρία τους στην υπηρεσία «της μάχης της εξέδρας».
Από την άλλη στο όνομα της διάσωσης των αθλητικών συλλόγων η Πολιτεία αφήνει να δημιουργηθούν «ιδιωτικοί στρατοί» (με στρατηγούς, λοχαγούς και στρατιώτες). Οιονεί –στρατοκρατικό πλήθος οπαδών, πολεμιστών, οργανωμένων σε πανεθνικά παρακλάδια συνδέσμων και σε άλλα άτυπα δίκτυα, δομημένων ομάδων κρούσης που δεν αρκούνται στις λεκτικές ή συμβολικές επιθετικές συμπεριφορές αλλά συχνά προβαίνουν σε δολοφονικές ενέργειες. Αναρωτιέται κανείς μήπως λειτουργούν σήμερα υπογείως club με fans που στοχεύουν σε «διάφορες εκτροπές», καθώς είναι γενικά αποδεκτό ότι στο χώρο της διοίκησης του αθλητισμού έχουν διεισδύσει παράγοντες με σκοτεινό παρελθόν (πολιτικό ή ποινικό).
Μήπως οι τάχατες εικονικές μάχες ή οι «βεντέτες» στην πραγματικότητα δεν είναι τίποτα άλλο από «προπέτασμα καπνού» που κρύβει τους αληθινούς στόχους; Κι αν έτσι έχει το ζήτημα ποιος ο ρόλος που καλείται να παίξει ο βίαιος οπαδός;
ΣΗΜΕΡΙΝΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ
Δεν πρόκειται για περίπτωση χουλιγκανισμού όπως τον γνωρίζαμε ως τώρα. Περισσότερο μοιάζει με μια μορφή «κοινωνικής τρομοκρατίας» που ασκείται από οργανωμένη και ένοπλη ομάδα έναντι όλων. Οι χούλιγκανς μπορεί να δέρνονταν ή να κατέστρεφαν αλλά όλες αυτές οι εκδηλώσεις βίας σχετίζονταν ευθέως με αθλητικά γεγονότα και δεν εγίνοντο με την ευκαιρία αυτών. Επίσης οι κλασικοί χούλιγκαν ούτε λήστευαν ούτε μαχαίρωναν όποιον συναντούσαν στο δρόμο τους.
Όλα μπορούν να αναχθούν σε κοινωνική παθογένεια αλλά μια τέτοια προσέγγιση δεν μας επιτρέπει να διακρίνουμε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε μορφής βίας. Στην προκειμένη περίπτωση δεν έχουμε να κάνουμε με αποκλεισμένα παιδιά που αναζητούν ταυτότητα ούτε με κοινωνική διαμαρτυρία κατά των ισχυρών του αθλητισμού, του χρήματος ή της πολιτικής. Η ορθότερη –κατά τη γνώμη μου– ανάλυση πρέπει να συνεκτιμήσει τόσο τα πολιτικά χαρακτηριστικά (φασιστοειδή, εξτρεμιστικά, ρατσιστικά στοιχεία) όσο και τα ποινικά χαρακτηριστικά (εγκληματοειδή στοιχεία, χρήστες, φανατικοί κ.ο.κ.) κι από αυτά να συνάγει τα σωστά συμπεράσματα και να χαράξει στρατηγική διαχείρισης.
Τα αρνητικά στοιχεία της παράνομης μετανάστευσης, οι στόχοι του οργανωμένου εγκλήματος και οι «εγχώριες» τρομοκρατικές ομάδες συναντώνται συχνά μέσα στον χουλιγκανισμό. Αν πράγματι έχουμε ένα φαινόμενο ασφάλειας και όχι απλώς δημόσιας τάξης, τότε πράγματι πρέπει ν’ ανησυχούμε και να συστρατευθούμε ως Πολιτεία για να αντιμετωπίσουμε «ένοπλους στρατούς» που λίγο τους ενδιαφέρει τι γίνεται στο γήπεδο. Η πρόληψη αφορά άτομα και όχι οργανωμένα σύνολα. Ο νόμος δεν αρκεί για να λύσει κοινωνικά προβλήματα. Ας αρχίσουμε λοιπόν ομολογώντας την αλήθεια που τόσα χρόνια κρύβαμε.
Ο αθλητισμός, σφηνωμένος ανάμεσα στον πολιτισμό και στην πολιτική, αναζητεί χώρο ελεύθερης ανάπτυξης, όπου δε θα πρόκειται για εξιδανίκευση μονομαχίας ή για υποκατάστατο οικονομικών «συγκρούσεων».
Γ. Πανούσης
Η γεύση του παιχνιδιού είναι πιο παγκόσμια από τη γεύση του
ψωμιού (Emile Borel). Όμως η βία, το ντόπινγκ (φαρμακοδιέγερση), το ψευτοθέαμα,
το στημένο παιχνίδι, ο οργανωμένος φανατισμός και η ανοργάνωτη εκλαΐκευση έχουν
αλλοιώσει την έννοια και το περιεχόμενο του «παιχνιδιού». Η βία έγινε πιο ορατή
από την αθλητική ιδέα και η (συλλογική ή ατομική) επιθετικότητα πιο σημαντική
από το αποτέλεσμα.
Ο σημερινός αθλητισμός αποτελεί αδιάψευστο μάρτυρα της μεγάλης ρήξης ανάμεσα στη σύγχρονη και στην παραδοσιακή κοινωνία. Οι αλλοιώσεις γεννιώνται και μεγαλώνουν μέσα στην κοινωνία. Σε μια κοινωνία διακρίσεων, συμφερόντων, σε μια κοινωνία ανομίας όπου οι κανόνες του παιχνιδιού αλλάζουν συνεχώς και όπου ο αθλητισμός μετατρέπεται σε «ψευτοπόλεμο».
Αν το fair play και το αθλητικό πνεύμα αποτελούν χαρακτηριστικό ενός κόσμου ύφεσης, κοινωνικής δικαιοσύνης, προοπτικής και ελπίδας, οι αλλοιώσεις του Ολυμπιακού Πνεύματος αποτελούν αδιάψευστο μάρτυρα, όχι μόνον ομάδων εξαγριωμένων οπαδών αλλά και εκβαρβαρισμού της κοινωνικής οργάνωσης και λειτουργίας. Άλλος όμως αθλητισμός σ’ αυτήν την κοινωνία δεν είναι δυνατός. Αποδοχή κανόνων, τάξη, λογική, επικοινωνία μέσω κινήσεων, τακτική, αριστοποίηση είναι «σημεία» εκτός εποχής.
ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΕΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΜΟΥ
Αν το κεντρικό θέ(α)μα των σπορ είναι «η πάλη με τον αντίπαλο» αυτή η επιθετικότητα μπορεί εύκολα να μεταφερθεί από το γήπεδο στις εξέδρες και να γίνει βία. Η ταύτιση (κοινωνική, πολιτισμική) των οπαδών με την ομάδα και τους παίκτες (αρρενωπότητα, συντροφικότητα, τοπικισμός) συχνά οδηγεί σε μη-ελεγχόμενα ξεσπάσματα καταστροφών στη βάση όχι ενός φιλειρηνικού ανταγωνισμού αλλά ενός οιονεί μιλιταριστικού πολέμου.
Η σύμπτωση και συνένωση παιδιών που θέλουν να νοιώσουν (ή να γίνουν) άντρες, αποκλεισμένων που πιστεύουν ότι έτσι αποκτούν «πρόσωπο», εχθρών του συστήματος που έτσι εκδικούνται, εμπρηστών και πάσης φύσεως εγκληματοειδών, φανατικών ατόμων με ακραίες πολιτικές ή κοινωνικές αντιλήψεις, συγκροτούν ένα εκρηκτικό μίγμα.
Μολονότι ο όρος «σπορ» (sport) προέρχεται από την παληά γαλλική λέξη Desport που σημαίνει ευχαρίστηση, διασκέδαση, μολονότι «φίλαθλος» θεωρείται αυτός που αγαπάει τον αθλητισμό, αυτός που συμβαδίζει με τις αρχές και τα ιδεώδη του αθλητισμού, ενώ «οπαδός» αυτός που υποστηρίζει/ ακολουθεί πρόσωπα, ιδέες, ομάδες, ο φανατικός και με πάθος που υπερβαίνει τη λογική υπέρμαχος, οι διαχωριστικές γραμμές δεν είναι τόσο σταθερές και ευδιάκριτες. Η έννοια του «οπαδού» και του «θεατή» ενυπάρχουν στον όρο «φίλαθλος» αλλά και η έννοια του απλού «θιασώτη» συναντιέται στον «οπαδό».
Άρα το θέμα δεν είναι γραμματολογικό, υφολογικό ή ετυμολογικό. Πρόκειται για τεμνόμενες έννοιες, ο χαρακτηρισμός των οποίων –με το θετικό πρόσημο «φίλαθλος» ή το αρνητικό «οπαδός»– εξαρτάται από σειρά συγκυριών ή παραγόντων (πολιτικών, κοινωνικών, πολιτισμικών). Ορισμένοι ισχυρίζονται ότι οι κάθε είδους «χούλιγκανς» δεν είναι φίλαθλοι αλλά «κακοί και επικίνδυνοι οπαδοί», ότι δηλαδή εκτονώνονται πέραν του επιτρεπόμενου ορίου αχαλίνωτα.
Το πλήθος όμως, ως συνάντηση μεγάλων μαζών αλλά και ταυτισμένων ατόμων, δεν κινείται –και κανείς παράγοντας δεν θέλει να κινείται– με βάση τη λογική και το μέτρο. Διότι τότε θα επρόκειτο για θεατές που απλώς θα θεώνται τα όσα συμβαίνουν στο γήπεδο ή γύρω τους.
Ούτε ο φίλαθλος ούτε ο οπαδός είναι παθητικοί θεατές. Είτε χρησιμοποιούν την εκ-φραστική βία (από λέξεις-συνθήματα μέχρι συμπλοκές) για να κάνουν αισθητή την παρουσία τους, είτε χρησιμοποιούνται από τους αρχηγούς/ παράγοντες/ ιθύνοντες για να προκαλέσουν αυτό που μετά όλοι –υποκριτικά– καταγγέλλουν, στην ουσία θέτουν το πάθος, το φανατισμό, τη συλλογική διαμαρτυρία τους στην υπηρεσία «της μάχης της εξέδρας».
Από την άλλη στο όνομα της διάσωσης των αθλητικών συλλόγων η Πολιτεία αφήνει να δημιουργηθούν «ιδιωτικοί στρατοί» (με στρατηγούς, λοχαγούς και στρατιώτες). Οιονεί –στρατοκρατικό πλήθος οπαδών, πολεμιστών, οργανωμένων σε πανεθνικά παρακλάδια συνδέσμων και σε άλλα άτυπα δίκτυα, δομημένων ομάδων κρούσης που δεν αρκούνται στις λεκτικές ή συμβολικές επιθετικές συμπεριφορές αλλά συχνά προβαίνουν σε δολοφονικές ενέργειες. Αναρωτιέται κανείς μήπως λειτουργούν σήμερα υπογείως club με fans που στοχεύουν σε «διάφορες εκτροπές», καθώς είναι γενικά αποδεκτό ότι στο χώρο της διοίκησης του αθλητισμού έχουν διεισδύσει παράγοντες με σκοτεινό παρελθόν (πολιτικό ή ποινικό).
Μήπως οι τάχατες εικονικές μάχες ή οι «βεντέτες» στην πραγματικότητα δεν είναι τίποτα άλλο από «προπέτασμα καπνού» που κρύβει τους αληθινούς στόχους; Κι αν έτσι έχει το ζήτημα ποιος ο ρόλος που καλείται να παίξει ο βίαιος οπαδός;
ΣΗΜΕΡΙΝΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ
Δεν πρόκειται για περίπτωση χουλιγκανισμού όπως τον γνωρίζαμε ως τώρα. Περισσότερο μοιάζει με μια μορφή «κοινωνικής τρομοκρατίας» που ασκείται από οργανωμένη και ένοπλη ομάδα έναντι όλων. Οι χούλιγκανς μπορεί να δέρνονταν ή να κατέστρεφαν αλλά όλες αυτές οι εκδηλώσεις βίας σχετίζονταν ευθέως με αθλητικά γεγονότα και δεν εγίνοντο με την ευκαιρία αυτών. Επίσης οι κλασικοί χούλιγκαν ούτε λήστευαν ούτε μαχαίρωναν όποιον συναντούσαν στο δρόμο τους.
Όλα μπορούν να αναχθούν σε κοινωνική παθογένεια αλλά μια τέτοια προσέγγιση δεν μας επιτρέπει να διακρίνουμε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε μορφής βίας. Στην προκειμένη περίπτωση δεν έχουμε να κάνουμε με αποκλεισμένα παιδιά που αναζητούν ταυτότητα ούτε με κοινωνική διαμαρτυρία κατά των ισχυρών του αθλητισμού, του χρήματος ή της πολιτικής. Η ορθότερη –κατά τη γνώμη μου– ανάλυση πρέπει να συνεκτιμήσει τόσο τα πολιτικά χαρακτηριστικά (φασιστοειδή, εξτρεμιστικά, ρατσιστικά στοιχεία) όσο και τα ποινικά χαρακτηριστικά (εγκληματοειδή στοιχεία, χρήστες, φανατικοί κ.ο.κ.) κι από αυτά να συνάγει τα σωστά συμπεράσματα και να χαράξει στρατηγική διαχείρισης.
Τα αρνητικά στοιχεία της παράνομης μετανάστευσης, οι στόχοι του οργανωμένου εγκλήματος και οι «εγχώριες» τρομοκρατικές ομάδες συναντώνται συχνά μέσα στον χουλιγκανισμό. Αν πράγματι έχουμε ένα φαινόμενο ασφάλειας και όχι απλώς δημόσιας τάξης, τότε πράγματι πρέπει ν’ ανησυχούμε και να συστρατευθούμε ως Πολιτεία για να αντιμετωπίσουμε «ένοπλους στρατούς» που λίγο τους ενδιαφέρει τι γίνεται στο γήπεδο. Η πρόληψη αφορά άτομα και όχι οργανωμένα σύνολα. Ο νόμος δεν αρκεί για να λύσει κοινωνικά προβλήματα. Ας αρχίσουμε λοιπόν ομολογώντας την αλήθεια που τόσα χρόνια κρύβαμε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου