Επίκληση στην αυθεντία

Επίκληση στην αυθεντία

 

Θεωρία και Πράξη, έκφραση-έκθεση Γ΄ Λυκείου, Βασίλης Πρασσάς, εκδόσεις Κοκοτσάκης

Πρόκειται για τον τρόπο πειθούς κατά τον οποίο ο πομπός για να ενισχύσει την εγκυρότητα-αξιοπιστία του ισχυρισμού του και να πείσει το δέκτη επικαλείται την άποψη/θέση ενός ειδικού επί του θέματος («αυθεντία»), την οποία ή παραθέτει εξ΄ αρχής, χωρίς ο ίδιος να επιχειρηματολογήσει υπέρ του ισχυρισμού του, ή την χρησιμοποιεί ως επικύρωση-τεκμηρίωση[1] του ισχυρισμού του.

Ο τρόπος αυτός πειθούς είναι αναγκαίος και επιβάλλεται, κυρίως στους χώρους των επιστημονικών κειμένων ή λόγων, διότι οποιαδήποτε άποψη/θέση ή νέα γνώση πρέπει να στηρίζεται και να οικοδομείται στην προϋπάρχουσα γνώση που προέκυψε από έγκυρες έρευνες και μελέτες, την πατρότητα των οποίων δικαίως κατέχουν κάποιοι διακεκριμένοι επιστήμονες. Εξάλλου, θεμελιώδης αρχή της έρευνας και όλων των επιστημών είναι πως «η γνώση κατακτάται σταδιακά και οικοδομείται τμηματικά πάνω στο προϋπάρχον γνωσιολογικό οικοδόμημα.

Ενδέχεται, ωστόσο, να λειτουργεί σε βάρος της πειθούς, διότι/όταν:

• Γίνεται κατάχρηση, προκειμένου να καλυφθεί η ένδεια επιχειρημάτων του πομπού και η αδυναμία του να αρθρώσει συγκροτημένο λόγο.
• Στερείται επαρκούς γνώσης των επιστημονικών δεδομένων, με αποτέλεσμα να γίνεται επίκληση στην αυθεντία κάποιου, ο οποίος υποστηρίζει απόψεις που ή έχουν ξεπεραστεί από την εξέλιξη των επιστημονικών δεδομένων ή έχουν ανατραπεί από νέες γνώσεις ή δε στηρίζονται σε επαρκή επιστημονικά ευρήματα, οπότε στερούνται επιστημονικής εγκυρότητας.
• Οι απόψεις των ειδικών προβάλλονται ως αυταπόδεικτες και αδιαμφισβήτητες αλήθειες μέσα στο πλαίσιο ενός ακραιφνούς δογματισμού, κατά το πρότυπο των μαθητών του Πυθαγόρα που, όταν υποστήριζαν κάτι και αδυνατούσαν να το αποδείξουν, απαντούσαν: «τάδε (αυτός, ο Πυθαγόρας) έφα».
• Γίνεται επίκληση σε απόψεις κάποιων που δεν είναι ειδικοί επί του συγκεκριμένου υπό διαπραγμάτευση θέματος. 

Η επίκληση στην αυθεντία μπορεί να γίνει με τα εξής μέσα:

1. με παράθεση παραπομπή σε απόψεις-λεχθέντα-θεωρίες ειδικών: αποσπάσματα από ρητορικούς λόγους ή προφορικές δηλώσεις / εδάφια-χωρία από γραπτά κείμενα (παράθεση των απόψεών τους σε ευθύ λόγο ή σε πλάγιο λόγο , οι οποίοι θεωρούνται αυθεντίες
2. με αποφθέγματα, ρητά ή γνωμικά, με ή χωρίς αναφορά στον πομπό
3. με παροιμίες (συσσωρεμένη λαϊκή σοφία) 

                                                             ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ

Ε Π Ι Κ Λ Η Σ Η     Σ Τ Η Ν     Α Υ Θ Ε Ν Τ Ι Α
ΜΕΣΑ / ΤΕΧΝΙΚΕΣ	ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ	ΣΤΟΧΟΙ
1.          Αποφθέγματα 2.          Ρητά 3.          Γνωμικά 4.          Παροιμίες 5.          Αποσπάσματα από ρητορικούς λόγους ή άλλες προφορικές δηλώσεις 6.  Εδάφια από γραπτά κείμενα.	Α. Να μην καταφεύγει ο πομπός σε κατάχρηση παραθεμάτων ή μαρτυριών για να καλύψει τις ελλείψεις της επιχειρηματολογίας του. Β. Να μην παρουσιάζει ο πομπός ως αυθεντίες πρόσωπα, τα οποία δεν είναι ειδήμονες στο υπό εξέταση ζήτημα, αλλά απλώς διάσημα ή δημοφιλή πρόσωπα. Γ. Να είναι οι δηλώσεις της αυθεντίας σχετικές με το υπό συζήτηση θέμα.	ü       Να ενισχυθεί η αποδεικτική αξία του επιχειρήματος του πομπού ü        Να ενισχυθεί η διακειμενικότητα και η υφολογική ποικιλία του κειμένου του πομπού. ü        Να καταδειχθεί η ευρυμάθεια του πομπού.