Προτεινόμενα θέματα πανελληνίων 2013 (Έκθεση: Ελλάδα και Κόσμος - ο νέος φιλελληνισμός) / SOS θέματα 2013

ΚΕΙΜΕΝΟ

Ο νέος φιλελληνισμός

Δεν συμφωνώ με τους ομοεθνείς, που απαρνούνται την προσφορά συμπάθειας και αλληλεγγύης από, ελάχιστους έστω, ξένους. Γιατί το ζήτημα δεν είναι αν μας θεωρούν ακόμα γραφικούς και ζορμπάδες, αν έχουν την εντύπωση, σαν τους παλιούς φιλέλληνες του 19ου αιώνα, ότι κυκλοφορούμε ακόμα με χλαμύδες. Στην καλύτερη περίπτωση συμπάσχουν μαζί μας, στο όνομα της αλληλεγγύης των λαών. Το ζήτημα είναι πως έχουμε ακόμα την ανάγκη να μας αναγνωρίζουν σαν μια «ιδιαίτερη περίπτωση». Το ζήτημα είναι επίσης πως διεκδικούμε αυτήν την «ιδιαιτερότητα» ως ένα συστατικό στοιχείο της εθνικής μας ταυτότητας.

Δώσαμε πολλές αιτίες και αφορμές για συμπαράσταση και αλληλεγγύη και ελάχιστες για ισοτιμία και κανονικότητα. Τα δύο νόμπελ του Σεφέρη και του Ελύτη, τα κορυφαία βραβεία του πρόσφατα αδικοχαμένου Θόδωρου Αγγελόπουλου στα σημαντικότερα κινηματογραφικά φεστιβάλ, η παγκόσμια καταξίωση του ελληνικού μουσικού ήχου από τον Θεοδωράκη και τον Χατζιδάκι, τα διεθνή πρόσωπα της Ειρήνης Παπά και της Μελίνας Μερκούρη, οι μεταφράσεις των μυθιστορημάτων του Νίκου Καζαντζάκη, η νέα αρχιτεκτονική, οι μεγάλοι επιστήμονες, όπως ο Παπανικολάου, κι άλλοι, κι άλλοι, που τόσο επιπόλαια τώρα λησμονώ, δεν τοποθέτησαν στον παγκόσμιο χάρτη τη χώρα τους σαν κακόμοιρο θύμα μιας παγκόσμιας συνωμοσίας, αλλά ως γενέθλιο τόπο, πηγή έμπνευσης, της δημιουργίας τους.

Σήμερα ο νέος φιλελληνισμός δεν ανακαλύπτει και δεν τιμά τη δημιουργική Ελλάδα. Συμπονά, κι αυτό είναι πολύ χρήσιμο και άλλο τόσο σημαντικό, αλλά η συμπόνια είναι μια χειρονομία στην καλύτερη περίπτωση, ηθική και, φοβάμαι, ελάχιστα προωθητική.

Σε ό,τι αφορά την μέχρι τώρα αντιμετώπισή μας, σχεδόν πάντα οι Έλληνες αντιμετωπίστηκαν ως τα άδικα θύματα, είτε της κατάρρευσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, είτε των Συνθηκών της Γιάλτας, είτε της πολιτικής των ΗΠΑ στον χώρο της Μεσογείου. Η γεωπολιτική θέση, που έχει η χώρα, δεν θέτει μόνο το αιώνιο δίλημμα των παππούδων, αν θα είμαστε με την τιάρα του πάπα ή το φέσι του Οθωμανού. Έχει κι άλλες, εξίσου κρίσιμες συνθήκες, αν και η ένταξή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και η συμμετοχή μας στην Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση έμοιαζε να κλείνει οριστικά αυτό το υπαρξιακού χαρακτήρα ερώτημα. Όπως φαίνεται, δεν το έλυσε.

Η σημερινή κρίση επαναφέρει το θέμα των εθνικών μας επιλογών. Και το πρόβλημα είναι, με ποιον τρόπο το επαναφέρει. Είναι η αστειότητα περί δραχμής, είναι η συμπλεγματική διαπίστωση περί «πειραματόζωου» που τάχα, έχει επιλεγεί ο πιο σκληροτράχηλος λαός του κόσμου για να δοκιμαστεί η σκληρότητα και η βιαιότητα των μέτρων της «νέας τάξης», είναι ο απίθανος «διάλογος» που από ολημερίς και ολονυχτίς ακούγεται στις τηλεοράσεις και τα ραδιόφωνα από νεόκοπους, ως επί το πλείστον, αστέρες, είναι όλες αυτές οι όψεις της υπανάπτυξης κι είναι γνωστό πως ο ήχος των ντενεκέδων μπορεί να καλύψει την ευγένεια του βιολιού. Συνεχίζουμε απτόητοι και υπερήφανοι, γιατί, εκεί έξω υπάρχουν ακόμα Ευρωπαίοι που εξακολουθούν να μας συμπαραστέκονται, ειλικρινώς μεν, αλλά σαν να είμαστε ολίγον εξωτικά πουλιά, δε.

Ο νέος φιλελληνισμός θα αποκτήσει μια σημασία αν συνδυαστεί, επιτέλους, με την άρνηση της ελληνικής «ιδιαιτερότητας». Με άλλα λόγια, όταν πάψει να είναι συμπονετικός, όταν δεν ξεχρεώνει άλλο τα γραμμάτια του «Χρυσού Αιώνα». Τον Παπανικολάου δεν τον τίμησαν γιατί ήταν Έλληνας, αλλά γιατί ήταν κορυφαίος και πρωτοποριακός επιστήμονας. Αυτό συνέβη από τον Χατζηδάκι έως τον Αγγελόπουλο, αυτό συμβαίνει σήμερα με τους νέους ανθρώπους που ξενιτεύονται και δουλεύουν, όχι σαν παιδιά μιας αδικημένης χώρας, αλλά ως επαρκείς και αποδοτικοί εργαζόμενοι. Την αναγνώριση της σύγχρονης δημιουργικής Ελλάδας έχουμε περισσότερο ανάγκη από κάθε διαβεβαίωση για το αρχαίο DNA μας.

(Μπράμος Γιώργος  / tovima.gr /  06-03-2012 / Διασκευασμένο)

ΘΕΜΑΤΑ

Α Υποθέστε πως είστε ο συντάκτης του κειμένου. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου σε 110 περίπου λέξεις (Μον. 25)

Β1.      α) Να γράψετε τρεις φράσεις του κειμένου που έχουν συνυποδηλωτική σημασία (Μον. 3)

            β) Να βρείτε και να αναγνωρίσετε ως προς το είδος και το συντακτικό τους ρόλο τις δευτερεύουσες αναφορικές προτάσεις της παραγράφου: «Σε ό,τι αφορά την μέχρι τώρα αντιμετώπισή μας … Όπως φαίνεται, δεν το έλυσε.» (Μον. 6)

Β2. α. Να αναγνωρίσετε το είδος της σύνταξης στο παρακάτω χωρίο και να το μετατρέψετε στο άλλο είδος: «Η σημερινή κρίση επαναφέρει το θέμα των εθνικών μας επιλογών. Και το πρόβλημα είναι, με ποιον τρόπο το επαναφέρει.» (Μον. 3)

β. Να βρείτε τον τρόπο ανάπτυξης της πρώτης παραγράφου του κειμένου (Μον. 5)

Β3. Να βρείτε το β΄ συνθετικό των παρακάτω λέξεων και να σχηματίσετε μια νέα σύνθετη με το καθένα από αυτά: μυθιστορημάτων, αρχιτεκτονική, δημιουργική, ολοκλήρωση, πρωτοποριακός (Μον. 5)

Β4. Να αιτιολογήσετε τη χρήση των εισαγωγικών στην παράγραφο: «Η σημερινή κρίση επαναφέρει… σαν να είμαστε ολίγον εξωτικά πουλιά, δε». (Μον. 3)

Β5. Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο 100 περίπου λέξεων τη φράση: «Την αναγνώριση της σύγχρονης δημιουργικής Ελλάδας έχουμε περισσότερο ανάγκη από κάθε διαβεβαίωση για το αρχαίο DNA μας.» (Μον. 10)

Γ. Υποθέστε πως είστε μέλος της Βουλής των Εφήβων και στην εισήγησή σας αποφασίζετε να μιλήσετε α) για την προσφορά της Ελλάδας στην Ευρώπη και β) για τους τρόπους με τους οποίους μπορεί και οφείλει η Ελλάδα να αναζητήσει «συμμάχους και φίλους» στο εξωτερικό, προκειμένου να ενισχύσει τη θέση της στο σημερινό διεθνές περιβάλλον. Να συντάξετε τη σχετική εισήγηση σε 500-600 λέξεις. (Μον. 40)