Τρίτη 16 Μαρτίου 2021

ΡΗΜΑΤΙΚΑ - ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ

 

 ΡΗΜΑΤΙΚΑ ή ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ

α΄ ενικό

Ο πομπός χρησιμοποιεί το α΄ενικό πρόσωπο (……….). Με την επιλογή αυτή:

1.       Προσεγγίζει το θέμα… μέσα από τα δικά του προσωπικά βιώματα, αφηγούμενος την «προσωπική του ιστορία και εμπειρία» (ως…, π.χ. εκπαιδευτικός)

2.       Καθιστά σαφές πως εκφράζει την προσωπική του άποψη/γνώμη/αντίληψη επί του θέματος…

3.       Εκμυστηρεύεταιεξομολογείται πως…  (π.χ. τα συναισθήματα που ένιωσε…)

4.       Κάνει επίκληση στο ήθος του, προβάλλοντας και αναδεικνύοντας την προσωπική του στάση, συμβολή, ευθύνη… απέναντι στο θέμα

5.       Παίρνει θέση απέναντι στο θέμα… τοποθετείται…

6.       Αντιδιαστέλλει τη δική του άποψη-θέση-στάση για το θέμα με τη θέση-άποψη-στάση κάποιων άλλων, εκείνων που…

Έτσι, προσδίδει στο κείμενο/λόγο/ύφος (επικοινωνιακό αποτέλεσμα):

·         Υποκειμενικότητα, δεδομένου ότι ενεργοποιείται το «προσωπικό φίλτρο» του πομπού και η «προσωπική του σκοπιά και ματιά»

·         Προσωπικό τόνο, δεδομένου ότι ακούμε την «φωνή» του

·         Αμεσότητα, δεδομένου ότι η «φωνή» του φτάνει απευθείας στα αφτιά μας, χωρίς κάποιον «ενδιάμεσο»

·         Οικειότητα, δεδομένου ότι τον αισθανόμαστε «δικό μας» άνθρωπο που μας «μιλά» για τα βιώματά του ή τις σκέψεις του ή μας εκμυστηρεύεται συναισθήματα…

·         Αμεσότητα, ζωντάνια, ζωηρότητα, δεδομένου ότι τον αισθανόμαστε «δίπλα» μας ή «μπροστά» μας και μας μετατρέπει σε κοινωνούς των βιωμάτων του ή των σκέψεών του…

·         Εσωτερικότητα, καθώς αποκαλύπτονται οι « ταλαντώσεις της σκέψης και της ψυχής του»

·         Και αυτή  η «προσωπική μαρτυρία, αλήθεια και κατάθεση» του πομπού διεγείρει σ΄ εμάς τους δέκτες συναισθήματα, όπως…(επίκληση στο συναίσθημά μας)…, μας προβληματίζει σχετικά με…, δημιουργεί ένα αντίστοιχο δικό μας αίσθημα ευθύνης απέναντι στο…, (δημιουργεί το αίσθημα της εμπίστευσης για όσα αφηγείται…)…, μας παρακινεί σε…  

 

 

 

 

α΄ πληθυντικό

Ο πομπός καταφεύγει στο α΄ πληθυντικό πρόσωπο, π.χ. "είμαστε", "νιώθουμε"....

Με την επιλογή του αυτή:

1.       Εντάσσει τον εαυτό του μέσα σε ένα ευρύτερο "σύνολο", στο σύνολο "εμείς... π.χ. οι ποιητές, οι άνθρωποι"

2.       Ενεργοποιείται και λειτουργεί μέσα του ένα "συλλογικό εγώ"

3.       Ταυτίζεται μαζί τους, γίνεται ένα "κομμάτι" τους, μιλάει ως "μέλος/εκπρόσωπός" τους, αρθρώνοντας μια «συλλογική φωνή»

4.       Καταθέτει ένα «συλλογικό βίωμα ή συλλογική εμπειρία ή συνείδηση» αναφορικά με το θέμα

5.       Αντιδιαστέλλει, ενδεχομένως, την άποψη-θέση-στάση τους για το θέμα με τη θέση-άποψη-στάση κάποιων άλλων, εκείνων που…

 

Έτσι, ο λόγος/ύφος/κείμενό του αποκτά:

·         Συλλογικότητα, καθώς λειτουργεί μέσα του αυτό το "συλλογικό εγώ"

·         Συμμετοχικότητα, καθώς ο ίδιος συμμετέχει σ΄ αυτό το «εμείς»

·         Καθολικότητα, καθώς εκφράζει μια «συλλογική εμπειρία», στο πλαίσιο αυτού του γενικευτικού «εμείς»

·         Οικειότητα και αμεσότητα, καθώς εμείς, ως δέκτες, γινόμαστε κοινωνοί και μέτοχοι αυτής της «συλλογικής εμπειρίας ή συνείδησης», άμεσα (όταν ανήκουμε σ΄ αυτό το «εμείς») ή έμμεσα (μέσα από την προβλητική μας ταύτιση με αυτό το «εμείς»)

·         Ζωντάνια, ζωηρότητα και παραστατικότητα, καθώς είναι σαν να παρακολουθούμε την αφήγηση μιας «συλλογικής εμπειρίας» ή να ακούμε να μας «μιλάει» μια «συλλογική φωνή», μέρος της οποίας γινόμαστε, άμεσα ή έμμεσα

·         Και αυτή  η «συλλογική εμπειρία-συνείδηση» διεγείρει σ΄ εμάς τους δέκτες συναισθήματα, όπως… (επίκληση στο συναίσθημά μας)…, μας προβληματίζει σχετικά με…, δημιουργεί ένα αντίστοιχο δικό μας αίσθημα ευθύνης απέναντι στο…, (δημιουργεί το αίσθημα της εμπίστευσης για όσα αφηγείται…)…, μας παρακινεί σε… 

     

 

 

 

 

 

 

 β΄ ενικό ή πληθυντικό

Ο πομπός καταφεύγει στο β΄ ενικό (ή πληθυντικό) πρόσωπο, π.χ. "κι αν δεν μπορείς να κάνεις τη ζωή σου..."

Με την επιλογή του αυτή:

1.       Απευθύνεται, δηλαδή, σε ένα "εσύ", που μπορεί να είναι κάποιος "γνωστός" του..., κάποιος..., ενδεχομένως και ο εαυτός του (αυτοαναφορικότητα)… και σίγουρα όλοι εμείς οι αναγνώστες

2.       Προσδίδει στον λόγο/ύφος/κείμενό του:

 

·         διαλογικό χαρακτήρα και συνομιλητικό τόνο, κάνει ή είναι σαν να κάνει διάλογο-κουβέντα με…

·         θεατρικότητα, καθώς αισθανόμαστε πως παρακολουθούμε μια θεατρική σκηνή

·         αμεσότητα και οικειότητα, καθώς, άμεσα ή έμμεσα, απευθύνεται και σε εμάς, μας κάνει κοινωνούς και μετόχους της εμπειρίας του ή του στοχασμού που αναπτύσσει

·         ζωντάνια, ζωηρότητα και παραστατικότητα, καθώς «μπροστά» μας εκτυλίσσεται μια κουβέντα, στην οποία άμεσα ή έμμεσα συμμετέχουμε  

 

3.       Το β΄ πρόσωπο λειτουργεί ως ένας άμεσος «αγωγός επικοινωνίας» με τον δέκτη, το μήνυμά του περνάει "απευθείας" σ΄ εμάς, γίνεται πολύ πιο άμεσο και δυνατό, με αποτέλεσμα να διεγείρει σ΄ εμάς τους δέκτες συναισθήματα, όπως…, μας προβληματίζει σχετικά με…, δημιουργεί ένα δικό μας αίσθημα ευθύνης απέναντι στο…, μας παρακινεί σε…

4.       Αν απευθύνεται στον εαυτό του (αυτοαναφορικότητα), τότε το "εσύ" ταυτίζεται με το "εγώ" και ο ποιητής στην ουσία διαλέγεται με τον εαυτό του, ένα είδος εσωτερικού μονολόγου, που δηλώνει δραματικότητα..., λειτουργεί ως «τεχνική συγκάλυψης»…, ως έμμεση εκμυστήρευση-εξομολογητικότητα…

5.       Αν κάνει επίθεση στο ήθος του αντιπάλου (το «εσύ» αποτελεί τον «στόχο» κατά τον οποίο βάλλει ο πομπός, εξαιτίας της… π.χ. λανθασμένης στάσης του απέναντι στο…), τότε αντιδιαστέλλει την δική του στάση, παίρνοντας, άμεσα ή έμμεσα, θέση απέναντι στο… και διεγείρει σ΄ εμάς συναισθήματα αρνητικά για το «εσύ», όπως… και θετικά γι΄ αυτόν, όπως… π.χ. εμπιστοσύνη…, κάνοντας επίκληση στο συναίσθημά μας…    

 

 

 

 

 

 

γ΄ ενικό ή πληθυντικό

Η πομπός καταφεύγει στο γ΄ πρόσωπο (θέλει / φοβάται / παίζει).

Με την επιλογή αυτή ο πομπός:

1.       Επιχειρεί να αποστασιοποιηθεί και να προσεγγίσει το θέμα… με έναν πιο ουδέτερο, αμερόληπτο και αντικειμενικό τρόπο, αποφεύγοντας την υποκειμενικότητα και το «πάθος-ένταση» που εκλύει η «βιωματική σχέση» με τα πράγματα που  ενέχουν τα άλλα ρηματικά πρόσωπα…

 

2.       Διατυπώνει γενικευτικά σκεπτικά, που αναφέρονται  στην αντίληψη ή στάση ή… αυτών των ανθρώπων ή κάποιων ανθρώπων ή γενικά των ανθρώπων για το χ…, αναδεικνύοντας μια  «γενική κοινή εμπειρία και αλήθεια» σχετικά με το χ…, η οποία αποτελεί μια «γενικά αποδεκτή αλήθεια» γεγονός που του δίνει τη δυνατότητα να ανακαλύψει και αποκαλύψει την πραγματική διάσταση-αλήθεια των πραγμάτων, αλλά και να στοχαστεί-φιλοσοφήσει στο γενικευτικό πλαίσιο «ο/οι άνθρωποι…», παρέχοντας έτσι εγκυρότητα, αξιοπιστία και αποδεικτικότητα στον λόγο του, γεγονός που υπηρετεί τον σκοπό τόσο της  πληρέστερης πληροφόρησης-ενημέρωσης του δέκτη, όσο και της απόδειξης της θέσης του και της πειθούς

 

3.       Είναι πιο ελεύθερος να προσεγγίσει το θέμα από περισσότερες «οπτικές-σκοπιές»…, χωρίς τους «περιορισμούς» των άλλων προσώπων…, επιχειρώντας έτσι μια πολυεστιακή προσέγγιση του χ…, γεγονός που υπηρετεί, επίσης, τον σκοπό της ενημέρωσης και απόδειξης-πειθούς 

 

4.       Αντιδιαστέλει  άμεσα (όταν υπάρχει για παράδειγμα αντιδιαστολή του «εγώ» με το «αυτοί») ή έμμεσα  την αντίληψη και στάση των άλλων απέναντι στο χ με  το «εγώ ή εσύ ή εμείς» με το «αυτοί». «Οι άλλοι πιστεύουν αυτό, ενώ «εγώ ή εσείς ή εμείς πιστεύουμε …», αναδεικνύοντας με πιο εμφατικό τρόπο την δική του ή δική σας ή δική μας στάση έναντι των άλλων….

 

5.       Αφηγείται μια ιστορία στην οποία δεν συμμετέχει… καταφεύγει στην τριτοπρόσωπη, έμμεση αφήγηση… είναι ετεροδιηγητικός… και η σκοπιά είναι «ουδέτερη»…

 

6.       Γνωρίζει ολιστικά είτε την ιστορία που αφηγείται είτε το προς διαπραγμάτευση θέμα…, γεγονός που του δίνει τη δυνατότητα να οργανώσει και να ξετυλίξει καλύτερα την αφήγηση της ιστορίας (μηδενική εστίαση) ή την ανάλυση του θέματος…

Έτσι, το ύφος/λόγος/κείμενο γίνεται  πιο έμμεσο, τυπικό, πληροφοριακό, ουδέτερο, αντικειμενικό, αποδεικτικό, ακαδημαϊκό

 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Το γ΄ πρόσωπο προσφέρεται για ενημέρωση του δέκτη και για απόδειξη-πειθώ, επειδή ο πομπός:

1.       Αποστασιοποιείται από την υποκειμενικότητα που  ενέχουν τα άλλα ρηματικά πρόσωπα και προσεγγίζει το θέμα… ουδέτερα, αμερόληπτα και αντικειμενικά

2.       Προσεγγίζει το θέμα από περισσότερες «οπτικές-σκοπιές»…, χωρίς τους «περιορισμούς» των άλλων προσώπων…, επιχειρώντας έτσι μια πολυεστιακή προσέγγιση του χ…

3.       Διατυπώνει γενικευτικά σκεπτικά, που αναφέρονται στην αντίληψη (ή στάση ή…) αυτών των ανθρώπων (ή κάποιων ανθρώπων ή γενικά των ανθρώπων για το χ…), προβάλλοντας μια  «γενική κοινή εμπειρία και αλήθεια» σχετικά με το χ…, η οποία αποτελεί μια «γενικά αποδεκτή αλήθεια», γεγονός που προσδίδει στον λόγο του εγκυρότητα, αξιοπιστία και αποδεικτικότητα…

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου